Spelen met goed speelgoed: maar wat is goed speelgoed?

“Spelen met goed speelgoed: maar wat is goed speelgoed?” is door Marion Middendorp geschreven voor Peuteren.nl.

Speelgoed lijkt zo vanzelfsprekend, maar als ouder weet je hoe lastig het soms is om te bepalen wat nou écht goed speelgoed is. Winkels liggen vol met kleurrijke dozen, knipperende lampjes en muziekjes die je kind beloven te vermaken. Maar goed speelgoed is meer dan alleen leuk en afleidend. Het gaat erom dat het past bij de leeftijd van je kind, aansluit bij zijn of haar ontwikkeling en vooral ruimte geeft voor fantasie. Een peuter leert de wereld namelijk begrijpen door te spelen. Het speelgoed dat je aanbiedt, kan dat proces stimuleren of juist in de weg zitten. Te veel knoppen en geluiden maken kinderen vaak passief: het speelgoed doet dan het werk, terwijl het kind toekijkt. Goed speelgoed daagt je peuter uit om zelf iets te verzinnen, te ontdekken en te doen.

Waarom goed speelgoed belangrijk is

Spelen is voor peuters dé manier om te leren. Tijdens het bouwen met blokken oefenen ze hun motoriek, tijdens een rollenspel leren ze zich inleven en met puzzels ontwikkelen ze probleemoplossend vermogen. Goed speelgoed geeft je kind de ruimte om al die vaardigheden spelenderwijs te ontwikkelen. Bovendien helpt het bij de taalontwikkeling, het omgaan met emoties en het ontdekken van de eigen creativiteit. Daartegenover staat speelgoed dat weinig ruimte laat voor fantasie. Denk aan een auto die alleen vooruit kan rijden als je op een knop drukt of een pop die alleen een vast zinnetje herhaalt. Natuurlijk kan dat even leuk zijn, maar het houdt je kind niet lang geboeid en draagt weinig bij aan zijn ontwikkeling. Goed speelgoed nodigt uit tot herhaald spel en kan op verschillende manieren gebruikt worden, zodat het steeds opnieuw interessant blijft.

Waar let je op bij het kiezen van speelgoed?

Als je speelgoed koopt of cadeau krijgt, is het goed om te kijken naar een paar eenvoudige criteria. Past het bij de leeftijd van je kind? Een peuter van twee jaar kan nog weinig met piepkleine puzzelstukjes, terwijl een kind van bijna vier juist uitdaging zoekt. Kijk ook of het stevig en veilig is, want peuters testen alles uit en stoppen speelgoed gerust in hun mond. Duurzaamheid speelt ook een rol: houten blokken of simpele duplo steentjes gaan vaak jaren mee en worden keer op keer opnieuw gebruikt. Het belangrijkste criterium blijft toch de openheid van het spel. Goed speelgoed hoeft niet te vertellen hoe je ermee speelt, maar laat dat over aan de fantasie van je kind. Een lege doos, een verkleeddoek of een stapel bekers kan soms meer waarde hebben dan een duur elektronisch speeltje.

Wat als je peuter liever met ‘simpel’ speelgoed speelt?

Sommige ouders vinden het verrassend dat hun kind liever met een lepel en een pan speelt dan met dat dure cadeau van oma. Toch is dat heel logisch. Voor peuters is spelen een manier om de wereld om hen heen te begrijpen. Alledaagse voorwerpen zijn herkenbaar, prikkelend en veelzijdig. Een houten lepel kan vandaag een toverstaf zijn, morgen een microfoon en overmorgen een hamer. Het is juist dát soort spel dat creativiteit en fantasie stimuleert. Laat je kind dus gerust zijn gang gaan met eenvoudige materialen. Dat betekent niet dat speelgoed overbodig is, maar wel dat je niet bang hoeft te zijn als je kind meer plezier haalt uit de keukenkastjes dan uit de knipperende robots. Goed speelgoed ligt vaak dichterbij dan je denkt.

Het belang van variatie en samenspel

Goed speelgoed heeft ook te maken met afwisseling. Een peuter heeft dagen dat hij uren in de weer is met een treinbaan, maar kan diezelfde week ook volop plezier hebben van klei of verf. Door verschillende soorten speelgoed aan te bieden – bouwmateriaal, rollenspel, knutselspullen, bewegingsspeelgoed – ontwikkelt je kind brede vaardigheden. Ook samenspel wordt zo gestimuleerd. Met blokken bouw je samen een toren, met een pop kun je een verhaal naspelen. Spelen met goed speelgoed is dus niet alleen iets dat je kind alleen doet, maar ook een manier om samen contact te maken en plezier te beleven.