Heeft elke ouder een lievelingetje? Tips bij meerdere kinderen

“Heb jij een lievelingetje? Wat als je meerdere kinderen hebt…” is door Marion Middendorp geschreven voor Peuteren.nl

Je kent dat gevoel misschien: je hebt meer kinderen en tussen hen voel je net even iets meer ‘klik’ met de één. Is dat erg? En hoe vaak komt het eigenlijk voor? Spoiler alert: Je bent niet de enige.

Overkomt het meer ouders? Is het normaal?

Hoewel veel ouders het ontkennen, wijzen recente onderzoeken erop dat het helemaal niet zo ongewoon is om een “favoriet” te hebben. Zo blijkt uit een analyse van dertig studies – met zo’n 19.000 deelnemers – dat ouders inderdaad (onbewust) één kind iets vaker een voorkeursbehandeling geven. Vaak is dat een dochter, een eerste kind, of een kind dat meegaander en verantwoordelijker is.

De Amerikaanse psychologieorganisatie APA meldde dat ouders vaak gevoeliger zijn voor kinderen die empathisch, meewerkend, consciëntieus en verantwoordelijk zijn. Bij gezinnen met twee kinderen is het jongste kind verrassend vaak het “lievelingetje” (in 62 % van de gevallen), terwijl de oudste in 38 % wordt gezien als favoriet. Bij families met drie of meer kinderen stijgt dat aandeel van het jongste kind zelfs naar 43 % – dat van de oudste zakt dan naar 19 %. Ouders zijn zich er niet altijd van bewust, en kinderen merken het ook niet altijd (hoewel sommigen het wel intuïtief voelen).

Kortom: ja, het komt veel voor – soms voor het oog, soms onderhuids – en is bijna universeel bij mensen met meerdere kinderen.

Waarom heb je misschien een ‘lievelingetje’?

A) Temperament & persoonlijkheid
Kinderen die sociaal zijn – vriendelijk en ordelijk, kortom: meegaand en consciëntieus – krijgen vaak iets meer aandacht en warmte. Simpelweg omdat het soms makkelijker is om met hen om te gaan.

B) Geslacht
Veel ouders geven vaker meer aandacht aan dochters. Beide ouders hebben deze neiging, en dat lijkt niet eens bewust te gebeuren.

C) Geboortevolgorde
Hoewel publieke overtuigingen vaak de nadruk leggen op ‘oudste’ of ‘jongste’ als favoriet, tonen recente analyses aan dat dit minder vanzelfsprekend is. De oudste krijgt soms meer vrijheid en verantwoordelijkheid, het jongste geniet weleens extra vertroeteling. Interessant genoeg vinden sommige psychologen dat de effecten van geboortevolgorde op persoonlijkheid eigenlijk minimaal zijn.

D) Onbewuste oorzaken
Soms gaat het om persoonlijke triggers: een kind dat je doet denken aan een geliefde persoon of je emotioneel raakt op een herkenbare manier. In die momenten kun je ineens een soort voorkeur voelen.

Wat zijn de gevolgen – en is het schadelijk?

Laten we eerlijk zijn: favoritisme hoeft geen kwade intentie te zijn. Maar het effect is wel merkbaar:

Positieve kanten: het lievelingetje krijgt soms net iets meer steun, liefde, bevestiging. Dat kan helpen in zelfvertrouwen, academisch succes en gezinsrelaties.
Voor het niet‑favoriete kind: vaker gevoelens van achterstelling, onzekerheid, minder zelfbeeld. In het ergste geval zelfs gedragsproblemen, mentale uitdagingen of zwakkere relatievorming later in het leven.

Wat is ‘differentieel opvoeden’? Een belangrijk nuanceverschil: ongelijkheid in omgang met kinderen is niet per se favoritisme. Als je één kind tijdelijk extra aandacht geeft omdat die dat nodig heeft, dan is dat volkomen legitiem. Maar het moet eigenlijk altijd goed te verklaren zijn, anders kan het kind zich onbegrepen voelen.

Differential parenting in de wetenschap laat zien dat beide kinderen soms negatieve gevolgen ervaren – zelfs het favorietje – zoals emotieproblemen of lastiger sociale relaties.

Wat kun je doen als ouder?

Goed nieuws: je kunt er bewust mee omgaan. Hier zijn concrete, lieve, haalbare tips:

Bewustzijn

Herkennen is het halve werk. Realiseer je dat je misschien, onbedoeld, een voorkeur laat doorschemeren en dat dat normaal is, maar aandacht verdient.

Behandel eerlijk én passend

Gebruik respectvolle differentiële aanpak: erken dat elk kind anders is, maar zorg dat je uitleg geeft (en dus niet “je zusje krijgt meer omdat…” zonder context). Zo voelen ze zich gezien, niet overgeslagen.

Praat erover

Maak ruimte voor open gesprekken. Vraag hoe ze zich voelen (“Vind je dat eerlijk gaat?”) – zonder defensief te worden. Dat maakt veel transparanter.

Kwaliteitstijd

Plan tijd per kind – ook al is het maar 10 minuten per dag. Momentjes van lachen of praten werken wonderen om verbinding te verstevigen.

Goede binding

Moedig broers en zussen aan om lief te zijn voor elkaar. Sterke banden tussen kinderen compenseren veel van die ouderlijke onevenwichtigheden.

Vergeving en groei

Wees mild naar jezelf als ouder. Als je merkt dat je misschien hebt gezwicht voor gemak of gewoon hart hebt gevolgd – dat is geen misdaad. Nu kun je bijsturen.

Dus ja, je bent niet de enige. Van voorouders tot moderne gezinnen: dit is iets wat bij velen sluipt, onopgemerkt maar voelbaar.