Een beugel voor je kind – wie betaalt dat eigenlijk?

“Een beugel voor je kind – wie betaalt dat eigenlijk?” is door Marion Middendorp geschreven voor Peuteren.nl.

Op een dag is het zover: tijdens het halfjaarlijkse tandartsbezoek wordt er voorzichtig gezegd dat het gebit van je kind “toch wel wat begeleiding” kan gebruiken. En voor je het weet, zit je in de wachtkamer van de orthodontist, omringd door kinderen met glimmende slotjes en elastiekjes in alle kleuren van de regenboog. Maar naast de spanning voor je kind (“Doet het pijn?”) rijst er ook een praktische vraag: wie gaat dat eigenlijk betalen? En wat kost zo’n beugel nu echt?

Waarom een beugel soms nodig is

Een beugel is meer dan een esthetische kwestie. Vaak gaat het niet alleen om rechte tanden, maar ook om de stand van de kaken en de manier waarop het gebit op elkaar sluit. Een scheve beet kan bijvoorbeeld hoofdpijn, kauwklachten of zelfs spraakproblemen veroorzaken. Orthodontisten kijken dus niet alleen naar het uiterlijk van het gebit, maar vooral naar de functie. Het doel is een gezonde, evenwichtige beet waarmee je kind goed kan kauwen, praten en lachen.

De meeste kinderen krijgen tussen hun 10e en 14e levensjaar een beugel. In die periode zijn de meeste melktanden gewisseld, maar groeit het kaakbot nog volop, waardoor de stand van tanden en kaken goed te beïnvloeden is.

De kosten van een beugel – wat kun je verwachten?

Een beugel is een flinke investering. De totale kosten liggen gemiddeld tussen de € 1.500 en € 3.000, afhankelijk van het type beugel en de duur van de behandeling. Een eenvoudige beugel kan wat minder kosten, terwijl langdurige of complexe behandelingen al snel richting de € 4.000 kunnen gaan.

De kosten bestaan uit meer dan alleen de beugel zelf. Denk aan het eerste onderzoek, het maken van röntgenfoto’s en gipsafdrukken, de plaatsing, maandelijkse controles en uiteindelijk het plaatsen van een spalk of retentiebeugel om het resultaat te behouden. Orthodontie is dus een traject dat jaren kan duren en bij elkaar behoorlijk oploopt.

Vergoeding: wat vergoedt de zorgverzekering?

Voor kinderen onder de 18 jaar valt orthodontie niet onder de basisverzekering. Alleen in uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld bij een ernstige aangeboren afwijking aan het gebit of de kaak, kan er sprake zijn van vergoeding vanuit de basisverzekering.

In de meeste gevallen heb je dus een aanvullende tandartsverzekering nodig om de kosten (deels) vergoed te krijgen. Het loont de moeite om de polisvoorwaarden goed door te lezen, want vergoedingen verschillen per verzekeraar enorm. Sommige pakketten vergoeden tot € 1.000, andere tot € 2.500 of zelfs een percentage van het totaalbedrag. Let op: vaak geldt er een wachttijd van een jaar voordat je kind recht heeft op vergoeding, dus begin op tijd met oriënteren.

Een tip: als je weet dat de tandarts al hint op een beugel, kun je alvast overstappen naar een verzekering die orthodontie voor kinderen dekt, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.

Wie betaalt wat in de praktijk?

In de praktijk betalen ouders bijna altijd (een deel van) de kosten zelf. Niet alle verzekeraars vergoeden alles, en vaak zit er een maximum per jaar of per behandeling aan de dekking. Stel dat jouw verzekering € 1.500 vergoedt en de totale kosten € 2.500 zijn, dan betaal je het resterende bedrag zelf.

Sommige orthodontiepraktijken bieden betalingsregelingen aan, zodat je niet alles in één keer hoeft te voldoen. Dat kan fijn zijn bij een langdurig traject. Vraag dit gerust na tijdens het intakegesprek – de meeste praktijken zijn gewend om hierover mee te denken.

Hoe lang duurt een beugelbehandeling?

De duur van een beugeltraject verschilt per kind. Gemiddeld duurt het twee tot drie jaar voordat het gebit volledig op zijn plek staat. Daarna volgt meestal nog een periode van retentie, waarin het resultaat wordt vastgehouden met een spalkje achter de tanden of een nachtbeugel.

Bij sommige kinderen gaat het sneller, vooral als de afwijking mild is of als ze heel trouw hun elastiekjes dragen. Anderen moeten wat langer geduld hebben. Belangrijk om te weten: het succes van de behandeling hangt niet alleen af van de orthodontist, maar ook van je kind zelf. Consequent poetsen, netjes dragen en afspraken nakomen maken een wereld van verschil.

De verschillende fases van een beugeltraject

Een orthodontische behandeling verloopt grofweg in drie fases.

1. De voorbereidende fase
Deze begint met een intakegesprek en een uitgebreid onderzoek. Er worden foto’s, röntgenbeelden en gebitsafdrukken gemaakt. De orthodontist bespreekt vervolgens het behandelplan: welk type beugel nodig is, wat de verwachte duur is en welke kosten eraan verbonden zijn.

2. De actieve fase
Dit is de periode waarin de beugel zijn werk doet. Afhankelijk van het type beugel – zoals een blokbeugel, slotjesbeugel of aligners – wordt het gebit stap voor stap naar de juiste stand verplaatst. Elke vier tot acht weken volgt een controle om de beugel bij te stellen. Deze fase duurt meestal het langst: gemiddeld twee jaar.

3. De retentiefase
Zodra de tanden mooi recht staan, is het tijd om de beugel te verwijderen. Maar dan is het nog niet klaar. Tanden hebben de neiging om terug te schuiven naar hun oorspronkelijke positie. Daarom krijgt je kind meestal een spalkje achter de tanden of een nachtbeugel om te dragen. Deze fase kan nog maanden of zelfs jaren duren, maar is cruciaal voor het behoud van het resultaat.

De beleving voor je kind

Een beugel dragen is voor de meeste kinderen even wennen. De eerste dagen na het plaatsen kunnen de tanden gevoelig zijn, en ook het eten vraagt wat aanpassing. Zachte voeding – denk aan pasta, soep of aardappelpuree – is in die beginperiode prettiger. Na verloop van tijd merken kinderen er nauwelijks nog iets van, en vinden ze vaak zelfs plezier in het kiezen van de kleur van hun elastiekjes bij elk bezoek.

Sommige kinderen vinden het spannend of schamen zich in het begin een beetje. Een beetje humor en geruststelling helpt veel. Vertel dat bijna iedereen in zijn jeugd een beugel heeft gehad – zelfs veel beroemdheden! – en dat het eindresultaat het allemaal waard is.

Praktische tips voor ouders

Het dragen van een beugel vraagt discipline, zowel van het kind als van de ouders. Goed poetsen is belangrijker dan ooit, want etensresten blijven gemakkelijk achter tussen de slotjes. Een elektrische tandenborstel met een speciale orthodontische opzetborstel kan helpen om het gebit goed schoon te houden.

Daarnaast is het slim om wat zachtere voeding in huis te hebben, zeker na een afstelafspraak, want dan kan het gebit wat gevoelig zijn. Vermijd plakkerige of harde dingen zoals kauwgom, toffees en noten, want die kunnen de beugel beschadigen. En plan afspraken bij voorkeur na schooltijd om de schoolroutine niet te verstoren.

Wanneer begin je met een beugel?

Er bestaat niet één ‘juiste’ leeftijd om met een beugel te beginnen. Bij de meeste kinderen start het traject rond het twaalfde levensjaar, wanneer alle blijvende tanden zijn doorgekomen. Sommige kinderen krijgen eerder een voorbehandeling om bijvoorbeeld ruimte te maken voor doorkomende tanden of een kaakgroei te sturen.

De orthodontist bekijkt dit per kind. Soms is afwachten juist beter, omdat de kaak nog groeit en een behandeling later effectiever kan zijn. Het is dus geen kwestie van haast, maar van timing.

Wat als je het niet kunt betalen?

Een beugel is duur, en niet iedereen kan dat zomaar ophoesten. Gelukkig zijn er opties. Sommige zorgverzekeraars bieden gespreide betalingsregelingen of aanvullende pakketten speciaal gericht op kinderen. Ook kun je vragen of de orthodontiepraktijk in termijnen laat betalen.

Als je moeite hebt met het betalen van medische kosten, kun je soms via de gemeente of bijzondere bijstand een tegemoetkoming aanvragen, afhankelijk van je inkomen. Het is de moeite waard om hier even naar te informeren, want het zou zonde zijn als een kind geen kans krijgt op een goed functionerend gebit om financiële redenen.

En dan… het eindresultaat

Na jaren van elastiekjes, controles en poetsinstructies is het dan eindelijk zover: de dag waarop de beugel eruit mag. Voor veel kinderen is dat een feestmoment. Hun glimlach straalt, ze voelen zich zelfverzekerder en trots dat ze het volgehouden hebben. Het spalkje blijft nog even, maar dat is nauwelijks zichtbaar.

En hoewel de weg lang kan zijn, is het resultaat meestal levenslang zichtbaar. Een rechte lach, een gezonde beet en het vertrouwen om te lachen zonder schaamte – dat is de investering meer dan waard.