Zwanger zijn is een wonder, maar laten we eerlijk zijn, het is soms ook gewoon flink afzien. Terwijl je buik groeit en je lichaam zich in een razend tempo aanpast aan het leven dat in jou groeit, krijg je er ook ongemakken bij die je misschien niet had verwacht. Voet- en beenklachten zijn daar een goed voorbeeld van. Geen zeldzaamheid, maar voor veel vrouwen een dagelijkse realiteit. En hoewel het je zwangerschap niet minder bijzonder maakt, is het wel fijn om te weten waar die klachten vandaan komen én wat je eraan kunt doen.
Want pijnlijke voeten aan het eind van de dag, krampen ’s nachts of enkels die plots in je schoenen lijken te knellen: het hoort er voor veel aanstaande moeders bij. Gelukkig zijn deze klachten meestal onschuldig en goed te verlichten met een paar slimme aanpassingen in je dagelijkse routine. In dit artikel duiken we dieper in de wereld van zwangere benen: van spataderen tot doorgezakte voeten, van oorzaken tot oplossingen.
Waarom je benen en voeten het zwaarder hebben tijdens de zwangerschap
Tijdens je zwangerschap verandert er veel in je lijf. Je bloedvolume neemt toe, je hormonen zorgen ervoor dat bindweefsel soepeler wordt en je lichaamsgewicht stijgt. Al die veranderingen hebben direct invloed op je benen en voeten. De extra liters bloed moeten worden rondgepompt, vaak tegen de zwaartekracht in. Je aderen krijgen het dus zwaarder, vooral in je onderbenen. Tegelijkertijd kunnen hormonen zoals progesteron de vaatwanden wat slapper maken, waardoor vocht en bloed langzamer worden afgevoerd.
Daarbovenop komt de druk van je groeiende baarmoeder, die op de grote bloedvaten in je bekken drukt. Hierdoor kan de afvoer van bloed uit je benen naar je hart toe nóg lastiger worden. En dan zijn er nog de veranderingen in je houding en je zwaartepunt: je gaat anders staan, anders lopen en je voeten krijgen ineens een andere belasting te verduren. Het is dus niet zo gek dat je lichaam daar op reageert.
Gezwollen enkels en voeten (oedeem): het meest voorkomende ongemak
Veel zwangere vrouwen merken vanaf het tweede trimester dat hun enkels en voeten aan het eind van de dag dikker zijn. Vooral in de zomer, of na een lange dag staan, kan het lijken alsof je voeten letterlijk zijn ‘opgeblazen’. Deze zwelling – ook wel oedeem genoemd – ontstaat doordat vocht zich ophoopt in het weefsel. Dat komt deels doordat de bloedcirculatie trager is en deels doordat je lichaam meer vocht vasthoudt.
Het voelt soms zwaar, strak en kan zelfs wat tintelen. In de meeste gevallen is het volkomen onschuldig, al is het wel vervelend. Je schoenen passen ineens niet meer, je voeten zien eruit als kussentjes en het idee van een wandeling voelt als een berg beklimmen. Gelukkig zijn er manieren om de zwelling te verminderen: veel bewegen, je benen regelmatig omhoog leggen, voldoende drinken en het dragen van goed passende, comfortabele schoenen maken echt verschil. Ook steunkousen kunnen wonderen doen, hoe onaantrekkelijk ze ook klinken.
Spataderen: zichtbaar én voelbaar
Een andere veelvoorkomende klacht zijn spataderen. Deze blauw-paarse aders, vaak zichtbaar op je kuiten of rondom je enkels, ontstaan doordat de aderen het bloed minder goed kunnen terugvoeren naar je hart. Het bloed ‘stuwt’ als het ware terug en zet de vaten uit. Tijdens de zwangerschap neemt de kans hierop toe, onder andere door hormonale veranderingen en de toenemende druk in je buik. Ook erfelijkheid speelt een rol: als je moeder spataderen had tijdens haar zwangerschap, is de kans groter dat jij ze ook krijgt.
Soms blijven spataderen beperkt tot wat zichtbare lijntjes, maar ze kunnen ook pijnlijk of jeukend aanvoelen. Je benen kunnen zwaar worden, vermoeid of zelfs gaan kloppen aan het eind van de dag. Belangrijk is om de doorbloeding te stimuleren: wandel elke dag een stukje, wiebel met je voeten als je lang moet zitten, en vermijd het kruisen van je benen. En wees gerust: in veel gevallen verdwijnen of verminderen de spataderen vanzelf weer na de bevalling.
Nachtelijke kramp: plotselinge pijn waar je wakker van schrikt
Misschien wel één van de meest vervelende klachten: beenkramp in je slaap. Je ligt heerlijk, misschien zelfs eindelijk eens een paar uur achter elkaar, en ineens schiet je overeind van de pijn. Je kuit staat strak, je tenen trekken krom en je spieren lijken te protesteren alsof je net een marathon hebt gelopen. Beenkrampen komen veel voor tijdens de zwangerschap en kunnen verschillende oorzaken hebben: vermoeidheid van de spieren, verminderde bloedtoevoer, of een tekort aan magnesium of calcium.
Hoewel de oorzaak niet altijd duidelijk is, kun je wel een paar dingen doen om het te voorkomen. Rek je kuiten voor het slapengaan, eet magnesiumrijke voeding (zoals banaan, noten en groene groenten) en zorg voor een goede hydratatie. Als de kramp toeslaat, helpt het vaak om je voet richting je neus te trekken en zachtjes in de spier te masseren. Ook hier geldt: het is vervelend, maar niet gevaarlijk – en meestal tijdelijk.
Pijnlijke en gevoelige voeten: het effect van je veranderende houding
Tijdens je zwangerschap verandert je zwaartepunt. Je buik groeit, je rug maakt een lichte holle buiging en je bekken kantelt iets naar voren. Daardoor verandert ook de druk op je voeten. De spieren, pezen en gewrichten in je voeten krijgen het zwaarder te verduren. Veel vrouwen ervaren daardoor pijn in de bal van de voet, de hielen of in de enkels. Ook kun je gevoeliger worden voor doorgezakte voeten – zeker als je banden en spieren wat soepeler worden door het hormoon relaxine.
Het dragen van goede schoenen is in deze periode cruciaal. Kies voor stevige, ondersteunende schoenen met voldoende demping en ruimte. Vermijd hoge hakken, puntige neuzen of slippers zonder steun. Laat je voeten ook gerust eens opmeten – je schoenmaat kan tijdelijk (of blijvend) veranderen tijdens je zwangerschap. En gun je voeten wat liefde: een warme voetenbad, zachte massage of een voetrol onder je bureau kan écht verlichting geven.
Wat kun je zelf doen om klachten te voorkomen of verminderen?
Het goede nieuws is dat je zelf veel kunt doen om been- en voetklachten te verlichten. Regelmatige beweging is misschien wel het belangrijkste. Je hoeft geen fanatieke sporter te zijn, maar dagelijks wandelen of rustig fietsen helpt al enorm om je bloedsomloop actief te houden. Ook zwemmen is ideaal, het vermindert de druk op je benen én zorgt voor ontspanning.
Daarnaast: neem de tijd om even te zitten met je benen omhoog, vooral als je lang gestaan hebt. Wissel je houding regelmatig af als je werkt of onderweg bent. Drink voldoende water, ook als je het idee hebt dat je al genoeg vocht vasthoudt, vocht afvoeren gaat juist beter als je goed gehydrateerd bent.
En laat je masseren, al is het maar door je partner met een beetje olie. Zachte strijkingen richting je hart stimuleren de bloedsomloop en helpen bij het afvoeren van vocht. Voel je je onzeker of worden de klachten erger? Aarzel dan niet om advies te vragen aan je verloskundige of huisarts. Soms kan een verwijzing naar een bekkenfysiotherapeut of podotherapeut nét dat beetje extra ondersteuning bieden.
Lees ook
Boeren en winden tijdens de zwangerschap: gênant of gewoon?
Bronvermelding
Afbeelding: 123rf.com
