Wat als moeder ziek is? Een eerbetoon aan de stille spil van het gezin

“Wat als moeder ziek is? Een eerbetoon aan de stille spil van het gezin” is door Marion Middendorp geschreven voor Peuteren.nl.

Er is iets wonderlijks aan de rol van een moeder binnen een gezin. Niet omdat ze alles alleen doet of zou moeten doen, maar omdat zo veel dingen ongemerkt via haar handen lopen. Ze is degene die ziet wanneer de koekjes bijna op zijn, die onthoudt wanneer de gymtas mee moet, die voelt dat haar kind vandaag nét even wat langer geknuffeld wil worden. Ze vangt tranen op voordat iemand ze ziet, legt een dekentje klaar voordat iemand het koud heeft en kookt het liefst gezond terwijl ze tegelijkertijd een broodkorstje van de vloer raapt. Maar wat gebeurt er eigenlijk wanneer zíj ziek wordt? Wanneer de motor even hapert, de zachte kracht even niet kan en het middenpunt van het gezin een dag op de bank moet blijven liggen met thee en een paracetamol?

Moeders kunnen niet ziek worden

Mensen zeggen vaak dat moeders “niet ziek kunnen zijn”, en ergens voelt dat bijna waar. Want zelfs wanneer een moeder ziek is, denkt ze nog aan de was die nog in de machine zit of vraagt ze zich af of iedereen wel iets warms eet vanavond. Veel moeders vergeten dat hun lichaam net zo menselijk is als dat van iedereen. Dat rust geen luxe is, maar een basisvoorwaarde. Toch merken we dat het idee van rust voor moeders vaak pas opkomt wanneer er echt niets anders meer kan. Wanneer de hoofdpijn niet alleen klopt maar trommelt, wanneer de rug protesteert bij iedere beweging en wanneer zelfs de meest simpele taak voelt als een berg.

Als moeder ziek zijn betekent vaak niet dat het huishouden stopt. Het betekent dat iedereen om haar heen ineens iets nieuws moet leren. Partner, kinderen, misschien opa’s en oma’s of buren. En dat kan confronterend zijn. Want dan wordt zichtbaar hoeveel onzichtbaar werk zij normaal gesproken draagt. Werk waar geen applaus voor klinkt, waar geen loonstrookje aan hangt, maar dat essentieel is voor het warme, veilige en draaiende geheel dat een gezin is. Dat werk zit in het vragen “Hoe was je dag?” terwijl ze nog in haar eigen gedachten zit. Het zit in het vooruitdenken, voorbereiden, aansluiten en verzachten.

Spannend…

Voor jonge kinderen kan het best spannend zijn als mama ziek is. Kleine kinderen voelen haar energie aan zoals vogels de lucht voelen. Wanneer mama niet in haar gewone ritme is, voelt dat vreemd. Daarom helpt het om het uit te leggen wat er gebeurt. Mama heeft rust nodig, net zoals jij soms rust nodig hebt na een drukke dag spelen. Soms is het heel leerzaam om een kind mee te nemen in kleine, haalbare zorgmomenten. Een glas water brengen, een tekentje tekenen voor naast haar kussen, een extra knuffel. Niet om een kind verantwoordelijk te maken, maar om samen te laten voelen: zorg stroomt beide kanten op. Een gezin is geen eenrichtingsverkeer.

Het mooie is dat dit soort dagen waardevol kunnen zijn voor iedereen. Een moeder die rust neemt laat haar kind zien dat luisteren naar je lichaam belangrijk is. Een partner die extra taken op zich neemt, laat zien dat zorg een gedeelde taak en verantwoordelijkheid is, geen taak die alleen op schouders van één persoon hoort te rusten. Kinderen leren dat het gezin een team is, geen toneelstuk waar één iemand de hoofdrol speelt en iedereen er verder een beetje omheen staat.

Loslaten

Toch is het soms moeilijk. Want ziek zijn betekent ook loslaten. Dingen níet doen. Vertrouwen dat de wereld even op ander ritme draait en dat dat oké is. En dat verdient erkenning. Het vraagt moed om te gaan liggen wanneer alles in je zegt dat je moet doorgaan. Het vraagt liefde voor jezelf om voorrang te geven aan herstel, ook als niemand het ziet. En precies dát maakt het zo bewonderenswaardig.

Dus laten we dit even heel duidelijk zeggen, hardop, zodat het in de lucht blijft hangen: moeders mogen ziek zijn. Moeders hoeven niet sterk te zijn als ze moe zijn. Moeders hoeven niet te dragen wat te zwaar is. Moeders zijn niet gemaakt van staal, maar van huid, hart en heel veel liefde. En dat is precies waarom ze zo belangrijk zijn.

Liefde voor jezelf

En aan alle moeders die ooit op de bank lagen met een dekentje, terwijl ze zich schuldig voelden omdat ze niet konden doen wat ze normaal doen: je hebt niets fout gedaan. Je geeft op zo’n moment misschien wel de belangrijkste les die er is. Dat liefde niet alleen zit in zorgen voor een ander, maar ook in zorgen voor jezelf.

Het gezin redt zich wel. Misschien met wat extra zoekgeraakte sokken, chaotische ochtenden en een maaltijd uit de categorie “P”. Maar ook met extra knuffels, samen lachen, en het besef dat mama’s liefde niet verdwijnt als zij even ligt. Ze is er. Zelfs in stilte.