“Kinderarbeid in Nederland: wat bedoelen we daar precies mee?” is door Marion Middendorp geschreven voor Peuteren.nl.

Kinderarbeid klinkt als iets uit donkere fabrieken of verre landen, maar juridisch betekent het in Nederland vooral: betaald of georganiseerd werk door kinderen onder een bepaalde leeftijd, óók als dat “leuk” of “thuis” is. De hoofdregel is strak: kinderen t/m 12 jaar mogen niet werken. Alleen voor cultureel of artistiek werk (denk aan tv, film, theater, fotoshoots) kan onder strikte voorwaarden een ontheffing worden gegeven door de Nederlandse Arbeidsinspectie. Vanaf 13 t/m 15 jaar is beperkt, licht werk toegestaan – met duidelijke grenzen aan soort werk, tijden en schoolweken. Jongeren van 16–17 jaar mogen meer, maar nog steeds met regels. Het uitgangspunt blijft: school en gezonde ontwikkeling gaan altijd voor.

Komt kinderarbeid dan nog voor in ons land?

Ja, al hebben we het hier vaker over “overtredingen van jeugd-arbeidsregels” dan over de schrijnende vormen die je uit het buitenland kent. De wetgeving is streng en wordt gehandhaafd. Zo zijn er maximumaantallen dagen en uren als een kind met ontheffing mag meespelen in producties: voor 7–12 jaar bijvoorbeeld maximaal 24 speeldagen per leeftijdsjaar en beperkte uren per (school)dag. Dit is gedetailleerd vastgelegd zodat het kind niet overvraagd wordt en er genoeg rust is. De Nederlandse Arbeidsinspectie houdt toezicht en kan optreden als regels worden overschreden. ^Bron

En hoe zit het dan met ‘kidfluencers’ en gezinsvlogs?

Precies daar schuurt het. Kinderen die terugkerend in betaalde online content figureren, passen niet netjes in de oude hokjes “bijbaan” of “optreden”. Daarom scherpt het kabinet de regels aan: er komt een ontheffingsplicht voor ouders van kinderen die meedoen aan familievlogs of (andere) content waar geld mee wordt verdiend. Het doel is toezicht mogelijk maken en misstanden voorkomen, want “kinderen zijn geen verdienmodel”. Ook nu al geldt: als er sprake is van een duidelijke commerciële insteek, kan een ontheffing verplicht zijn. ^Bron

Wat betekent ‘commercieel’ in de praktijk?

Zodra er betaald wordt (geld, korting, gratis producten, affiliate) spreken we van reclame. Influencers moeten dit zichtbaar en eerlijk vermelden en – als ze groot genoeg zijn – zich registreren bij het Commissariaat voor de Media en zich houden aan de Mediawet, de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing en de regels voor kinder- en jongerenreclame. Dat betekent o.a. dat reclame duidelijk herkenbaar moet zijn, niet op een misleidende manier op kinderen mag mikken en dat bepaalde productcategorieën extra regels hebben. Grote influencers vallen formeel onder mediatoezicht en moeten zich ook aansluiten bij Stichting Reclame Code en NICAM.

Waar liggen de grenzen voor meespelen op jonge leeftijd?

Voor kinderen onder 13 jaar blijft het uitgangspunt: niet werken, behalve met ontheffing voor artistiek/cultureel werk. Dat is geen formaliteit, maar een beschermingslaag met exacte maxima voor dagen, uren, pauzes en rusttijd. Voor 13–15 jaar mag “licht, niet-industrieel” werk onder strenge voorwaarden, met verschillen tussen school- en vakantieweken. Die details staan in de Nadere regeling kinderarbeid en aanverwante besluiten. Het is dus niet zo dat “een uurtje filmen” altijd kan; de planning, duur, aard van het werk en schoolbelang tellen mee.

Wat zijn de risico’s voor kinderen die continu in beeld zijn?

Naast tijd en belasting speelt hier iets groters: de digitale voetafdruk. Kinderen bouwen – zonder echte keuze – een online identiteit op die jarenlang blijft bestaan. Onderzoekers en juristen wijzen op risico’s rond privacy, identiteitsdiefstal, hergebruik van beelden (ook door kwaadwillenden), psychosociale druk (presteren voor views, afhankelijkheid van likes), en de kans dat school, slaap en vrije tijd onder druk komen. Het constant “aan staan” voor de camera kan ook de eigenwaarde gaan koppelen aan online succes. Deze zorgen zijn de reden dat toezichthouders en wetgevers actie ondernemen. ^Bron

Gaat dit ook over ‘schermtijd’ en ontwikkeling?

Indirect wel. Veel, vaak en ongestructureerd met scherm en camera bezig zijn – al is het “werk” of “content maken” – kan botsen met slaap, taalontwikkeling en concentratie. Dat zeggen Nederlandse kennisinstituten al langer. Het gaat niet om demoniseren van media, wel om balans, leeftijdsafstemming en begeleiding. Een kleuter die regelmatig moet presteren voor de lens, combineert schermbelasting met prestatie- en privacydruk; dat is een zwaardere mix dan “even een filmpje kijken”. ^Bron

Wat mag wel, wat niet en waar let je als ouder op?

De basis: het belang van je kind staat altijd voorop. Is er sprake van betaalde content, dan is het in feite werk en gelden de arbeidsregels. Bij kinderen <13 is dan een ontheffing nodig voor culturele/artistieke arbeid; bij 13–15 jaar gelden strikte tijds- en inhoudsgrenzen. Transparantie over reclame is verplicht. En los van de letter van de wet: vraag je steeds af of je kind dit wil, begrijpt en aankan – vandaag én over vijf jaar. Houd rekening met privacy (geen volledige namen, geen schoollocaties, geen herkenbare vaste routes), geef je kind keuzemomenten en respecteer een “nee”. Overweeg gezichten te vervagen en deel niet alles.

Langetermijneffecten: wat kan het kind later merken?

De littekens van oversharing zie je soms pas later: schaamte over oude beelden, pesten op school, ongewenst hergebruik, of druk om te blijven presteren omdat “het publiek het verwacht”. Juridisch is wissen niet altijd eenvoudig; eenmaal gedeeld is altijd gedeeld. Onderzoek en beleidsnotities benoemen bovendien risico’s op identiteitsmisbruik en een blijvend gevoel dat de eigen grenzen niet tellen. Dat is precies waarom er nu – landelijk en Europees – wordt gestuurd op betere bescherming en duidelijkheid. ^Bron

Conclusie voor ouders van peuters en kleuters

Je kind is geen verdienmodel en ook geen storyline. Een vrolijke foto kán prima, maar structureel verdienen aan je kind (of veelvuldig herkenbaar in beeld brengen) valt niet meer onder “hobby”. In Nederland liggen de regels vast: tot 13 jaar in principe niet werken, alleen met ontheffing voor artistiek/cultureel werk; daarboven beperkt en beschermd. Voor influencers gelden duidelijke reclameregels en – bij voldoende bereik – mediatoezicht. De politiek scherpt dit nu verder aan voor vlogfamilies en kidfluencers. De beste toets blijft je ouderhart: helpt dit mijn kind in zijn ontwikkeling, of vraagt het te veel? Kies voor privacy, rust, school en spel – en laat je kind zélf zijn tempo bepalen.