Ze staan in schreeuwerige blikjes in de supermarkt, worden gepromoot door influencers en duiken steeds vaker op in de rugzak van een brugklasser: energiedrankjes. Misschien lijkt het nog ver van je bed als je peuter nog vrolijk met zijn flesje water of bekertje diksap rondloopt, maar als ouder krijg je er onvermijdelijk mee te maken. Want energiedrankjes zijn razend populair onder jongeren. En niet zonder reden: ze geven zogenaamd ‘vleugels’, zijn goedkoop, en worden verkocht alsof het onschuldige frisdrank is. Maar hoe onschuldig zijn ze écht?
Wat zit er eigenlijk allemaal in? Waarom zijn ze zo aantrekkelijk voor pubers? Wat zijn de risico’s als ze te vaak – of te jong – worden gedronken? En zijn ze écht zo verslavend als wordt gezegd?
Wat zijn energiedrankjes?
Energiedrankjes zijn niet-alcoholische dranken die bedoeld zijn om de alertheid en energie te verhogen. Ze bevatten doorgaans cafeïne, suikers, en andere stimulerende stoffen zoals taurine en guarana. Bekende merken zijn Red Bull, Monster en Rockstar. Deze drankjes zijn vooral populair onder jongeren vanwege hun verkwikkende effect en het imago van coolheid en prestatiebevordering.
Waarom zijn energiedrankjes populair onder jongeren?
De aantrekkingskracht van energiedrankjes op jongeren is verrassend groot en niet zomaar. Er zit een hele wereld achter die glanzende blikjes met namen als “Monster”, “Bang” of “Red Bull”. Voor veel pubers zijn energiedrankjes niet alleen een snelle oppepper, maar ook een statement. Een manier om zich stoer, volwassen of ‘erbij’ te voelen.
Ten eerste is daar het directe effect. Jongeren voelen zich vaak moe, door lange schooldagen, drukke sociale levens, prestatiedruk of gewoon door slaaptekort. Een energiedrankje belooft een snelle oplossing: meer focus, langer wakker blijven, beter presteren bij sport of toetsen. En dat lijkt, zeker op korte termijn, ook zo te werken. De cafeïne en suikers geven even dat scherpe gevoel van alertheid. Dat beloningsgevoel kan verslavend werken, vooral in een puberbrein dat gevoelig is voor snelle dopaminekicks.
Groepsdruk
Daarnaast speelt groepsdruk een grote rol. Als “iedereen” uit de klas of sportclub energiedrankjes drinkt, is het lastig om als enige nee te zeggen. Het voelt stoer, volwassen en rebels, zeker als het in scholen of thuis eigenlijk niet “mag”. En laten we de marketing niet onderschatten: flitsende logo’s, samenwerkingen met extreme sports, gamers of populaire influencers… het hele merkgevoel rond energiedrankjes ademt snelheid, prestatie en coolheid. Precies wat jongeren op die leeftijd vaak zoeken.
Tel daar nog eens bij op dat ze spotgoedkoop zijn en overal te koop, zelfs bij tankstations en supermarkten waar geen enkele leeftijdscontrole plaatsvindt en je hebt een perfecte aantrekkingskracht.
Wat zit er in energiedrankjes?
De belangrijkste ingrediënten zijn:
- Cafeïne: Stimuleert het centrale zenuwstelsel, verhoogt alertheid.
- Suikers: Leveren snelle energie, maar kunnen leiden tot een suikerdip.
- Taurine: Een aminozuur dat de hartfunctie kan beïnvloeden.
- Guarana: Bevat natuurlijke cafeïne, versterkt het stimulerende effect
Deze combinatie kan leiden tot een tijdelijke energieboost, maar ook tot negatieve bijwerkingen bij overmatig gebruik.
Hoeveel calorieën zitten er gemiddeld in energiedrankjes?
In één standaard blikje energiedrank van 250 ml (zoals Red Bull of Monster Original) zitten gemiddeld tussen de 100 en 115 kilocalorieën. Dit komt vooral door de toegevoegde suikers, die vaak tussen de 25 en 30 gram per blikje liggen. Ter vergelijking: dat zijn ongeveer 6 tot 7 suikerklontjes.
Er zijn ook suikervrije varianten op de markt (vaak herkenbaar aan “Zero” of “Sugarfree” op het etiket), die vrijwel geen calorieën bevatten, meestal minder dan 10 kcal per blikje. Maar let op: ook deze bevatten wél cafeïne en andere stimulerende stoffen, en zijn dus niet per se “gezond” of geschikt voor jonge kinderen of pubers.
Geven energiedrankjes echt energie?
Het lijkt een logische gedachte: als iets een energiedrankje heet, dan zal het je vast ook energie geven. En ja, dat gebeurt ook, maar wel op een manier die je met een korreltje zout (of suiker) moet nemen. Wat je voelt na het drinken van een energiedrankje is vooral een tijdelijke piek in alertheid. Dat komt door de cafeïne die je centrale zenuwstelsel activeert, gecombineerd met de grote hoeveelheid snelle suikers die je bloedsuikerspiegel razendsnel omhoog stuwen. Het gevolg? Je voelt je wakkerder, helderder en misschien zelfs een beetje euforisch.
Maar dat effect is vluchtig. Je lichaam reageert op die plotselinge suikergolf door insuline aan te maken, die de bloedsuikerspiegel daarna weer even hard omlaag haalt. En dat moment – de zogeheten suikerdip – voelt allesbehalve energiek. Vermoeidheid, prikkelbaarheid, hoofdpijn en concentratieverlies kunnen dan juist optreden.
Gewenning
En dan is er nog de tolerantie-opbouw. Wie vaak energiedrankjes drinkt, merkt na een tijdje dat hetzelfde blikje minder ‘doet’. Je lichaam went aan de cafeïne. Daardoor heb je steeds meer nodig voor hetzelfde effect. Dat maakt energiedrankjes op de lange termijn niet alleen ineffectief, maar ook risicovol, zeker als kinderen of jongeren ze gebruiken als dagelijks opkikkertje.
Echte energie – die dieper gaat en langer blijft – haal je uit slaap, voeding en rust. Niet uit een blikje. Hoe aantrekkelijk de marketing ook klinkt.
Risico’s van hoge doseringen
Eén energiedrankje op z’n tijd zal bij de meeste mensen niet direct voor problemen zorgen. Maar het wordt een ander verhaal als je er meerdere per dag drinkt, of als je jong bent en je lichaam nog volop in ontwikkeling is. De hoge concentraties cafeïne, suiker en andere stimulerende stoffen zijn namelijk niet afgestemd op kinder- of puberlichamen. Juist omdat energiedrankjes zo laagdrempelig verkrijgbaar zijn, zien veel jongeren ze als onschuldige dorstlessers, terwijl ze dat absoluut niet zijn. Overmatige consumptie kan leiden tot allerlei vervelende en soms gevaarlijke bijwerkingen.
Hieronder de belangrijkste risico’s:
Hartkloppingen en verhoogde bloeddruk
Door de flinke dosis cafeïne kunnen je hartslag en bloeddruk omhoogschieten. Vooral bij jongeren met een gevoelige aanleg of onderliggende hartproblemen kan dit voor serieuze klachten zorgen.
Slaapproblemen
Cafeïne blijft tot wel zes uur actief in het lichaam. Als een energiedrankje ’s middags of ’s avonds wordt gedronken, is de kans groot dat het inslapen moeilijker gaat – met vermoeidheid de volgende dag als gevolg.
Maag- en darmklachten
De zuren en cafeïne in energiedrankjes kunnen het maagslijmvlies irriteren. Dat kan leiden tot buikpijn, misselijkheid of oprispingen – zeker op een lege maag.
Afhankelijkheid en verslaving
Door het stimulerende effect voelen jongeren zich tijdelijk beter, scherper of vrolijker. Dat gevoel kan verslavend werken, vooral in stressvolle of drukke periodes. Na verloop van tijd is er meer nodig voor hetzelfde effect, een typisch teken van tolerantie.
Kinderen en jongeren zijn extra gevoelig voor deze effecten, vanwege hun lagere lichaamsgewicht en de fase waarin hun zenuwstelsel, hart en hormonen nog volop in ontwikkeling zijn. Wat voor een volwassene een flinke oppepper is, kan voor een kind dus al snel te veel zijn. En dat maakt het zo belangrijk om als ouder alert te blijven op signalen van overmatig gebruik en vooral: het gesprek erover open te houden.
Advies voor ouders
Energiedrankjes zijn niet meer weg te denken uit het straatbeeld, de supermarkt of het schoolplein. En dus is het niet de vraag óf je kind ermee in aanraking komt, maar wanneer. Het helpt dan om als ouder goed voorbereid te zijn. Niet met angst of verboden, maar met duidelijke grenzen, eerlijke informatie en vooral: een open gesprek. Want hoe meer jij weet, hoe beter je kunt begeleiden.
Beperk de consumptie
Maak duidelijk dat energiedrankjes geen dagelijkse drankjes zijn, maar eerder iets dat, als je het al toestaat, met mate gebruikt kan worden. Spreek eventueel af: “Maximaal één blikje per week,” of: “Alleen als je vroeg op bent en een drukke dag hebt.” Jongeren reageren vaak beter op redelijke afspraken dan op strikte verboden, die alleen maar nieuwsgierigheid opwekken.
Lees samen etiketten
Laat je kind zien wat er écht in zo’n blikje zit. Hoeveel suiker? Hoeveel cafeïne? Veel jongeren hebben geen idee. Door etiketten te ontleden, leren ze zelf kritisch kijken naar wat ze drinken – en maak je van een waarschuwend vingertje een leerzaam moment.
Stimuleer gezonde alternatieven
Leg de nadruk op wat wél goed werkt voor meer energie: genoeg slapen, goed ontbijten, water drinken, pauzes nemen. Geef het goede voorbeeld en bied aantrekkelijke alternatieven aan. Denk aan een smoothie met banaan en yoghurt, of een flesje koud water met een schijfje sinaasappel.
Wees een rolmodel
Kinderen kijken naar wat je doet, niet naar wat je zegt. Als jij dagelijks aan de koffie, cola of energiedrank zit, wordt het lastiger om geloofwaardig grenzen te stellen. Je hoeft echt niet perfect te zijn, maar wees je bewust van je voorbeeldrol. Laat zien dat je ook zelf nadenkt over wat je drinkt en waarom.
Kortom: energiedrankjes zijn niet direct het grote kwaad, maar vragen wel om bewustzijn en begrenzing. En dat begint bij jou. Want hoe jonger je kind leert dat energie van binnenuit komt en niet uit een blikj, hoe sterker hij later in z’n schoenen staat. Letterlijk én figuurlijk.
Lees ook
Hoe overleef je als ouders de Gen Z taal?
Bronvermelding
Afbeelding: Peuteren.nl
