Je herkent het meteen. Dat natte snuifje bij het wakker worden. Die plotselinge niesbui tijdens het eten. En voor je het weet zit je kindje met een snottebel tot aan z’n kin en van die glazige oogjes die vragen om een extra knuffel. Hoera: de eerste (of twintigste) verkoudheid is een feit.
Voor jonge kinderen – vooral peuters – zijn verkoudheden haast net zo normaal als vallen bij het leren lopen. Ze horen er gewoon bij. Toch roept het bij ouders vaak vragen op: is dit nog normaal? Wat kan ik doen om het te verlichten? En hoe krijg ik in vredesnaam al dat snot uit zo’n klein neusje zonder dat hij begint te krijsen?
Wat is een verkoudheid eigenlijk?
Een verkoudheid is een virusinfectie van de bovenste luchtwegen. Het wordt veroorzaakt door een van de honderden verkoudheidsvirussen – ja echt, honderden – waarvan het rhinovirus de bekendste is. Het virus nestelt zich in het slijmvlies van de neus, keel en soms ook de bijholten.
Kinderen zijn er extra gevoelig voor. Niet omdat ze zwakker zijn, maar omdat hun immuunsysteem nog volop in ontwikkeling is. Elke verkoudheid is een soort oefenmoment voor hun afweersysteem. Daarom worden jonge kinderen gemiddeld 6 tot 12 keer per jaar verkouden. Dat klinkt veel, maar is volkomen normaal.
Je kindje wordt niet ziek van kou op zich, maar van het virus dat via niesjes, handjes, speelgoed of kusjes wordt doorgegeven. Soms komt het virus via de crèche binnen, soms via het grote zusje op school, en soms lijkt het gewoon uit het niets op te duiken. Snot komt zelden alleen.
De meest voorkomende verschijnselen
De symptomen van een verkoudheid zijn bij kinderen meestal goed te herkennen:
– Een verstopte of juist lopende neus
– Niezen en hoesten
– Keelpijn of heesheid
– Soms lichte verhoging (maar geen hoge koorts)
– Slecht slapen of minder trek in eten
– Tranen of geïrriteerde ogen
In het begin is het snot vaak waterig en helder, later wordt het dikker en geler. Geen paniek: dat betekent niet automatisch dat er een bacterie in het spel is. Het is een normaal onderdeel van het genezingsproces.
Een verkoudheid duurt meestal 7 tot 10 dagen, met een piek in ongemak rond dag 2 of 3. Daarna wordt het langzaam beter. Tenzij er een nieuw virus aanklopt… wat bij peuters best snel gebeurt.
Hoe kun je een verkoudheid behandelen?
Laat ik het maar meteen eerlijk zeggen: een verkoudheid kun je niet genezen. Er bestaat geen wondermiddel dat het virus laat verdwijnen. Wat je wél kunt doen, is het ongemak verzachten en het herstel ondersteunen. Geef je kindje voldoende rust. Dat hoeft niet per se in bed, maar wel in een rustige omgeving waar hij kan uitzieken zonder prikkels of verplichtingen. Zorg voor voldoende vocht – water, thee, melk – want een vochtige keel hoest prettiger dan een droge.
Eten is vaak even minder belangrijk. Forceren heeft geen zin. Bied lichte, zachte hapjes aan als hij trek heeft, maar vertrouw erop dat het lichaam zelf aangeeft wat het nodig heeft. Gebruik liever geen hoestdrankjes of neussprays met menthol of eucalyptus bij jonge kinderen. Ze zijn vaak niet bewezen effectief en kunnen juist averechts werken. Zoutoplossing, stomen en neusjes snuiten (of uitzuigen) zijn wél bewezen vriendelijk en veilig.
Neus snuiten bij kleintjes: hoe dan?
Een kind van anderhalf dat netjes zijn neus snuit op commando? Dat is zeldzamer dan eenhoorns. De meeste jonge kinderen snappen het principe van ‘snuiten’ nog niet, of vinden het simpelweg te spannend. Wat helpt? Eerst zelf voordoen – overdreven snuivend en snuitend – en maak er een spelletje van. Zet een zachte tissue op z’n neusje en zeg: “Blaas de tissue weg als een olifant!” Soms helpt het om in bad te oefenen als hij ontspannen is.
Lukt snuiten nog niet? Dan kun je het snot voorzichtig verwijderen met een aspirator (neuszuiger) of met een wattenschijfje. Ook een zoutoplossing in spray- of druppelvorm helpt om het slijm los te maken. Even sprayen, paar seconden wachten, dan snuiten of zuigen. Let op: gebruik zo’n neuszuiger niet vaker dan nodig. Eén of twee keer per dag is voldoende. Het neusslijmvlies kan anders geïrriteerd raken – en dat levert weer meer snot op. Ja, het is een beetje een vicieuze cirkel.
Wat geeft verlichting bij een verstopte neus?
Een verstopt neusje is misschien wel het meest frustrerende deel van een verkoudheid, voor je kindje én voor jou. Vooral ‘s nachts kan het ervoor zorgen dat slapen lastig wordt. Gelukkig zijn er een paar huis-tuin-en-keukenoplossingen die écht kunnen helpen:
1. Zoutoplossing
Verkrijgbaar bij de apotheek of gewoon zelf te maken (met gekookt en afgekoeld water en een snufje zout). Het maakt het snot los en zorgt voor wat ademruimte.
2. Stomen
Geen kommen heet water met handdoeken (te gevaarlijk), maar wel een warme douche aanzetten en samen in de badkamer zitten. De warme damp helpt het slijm te verdunnen.
3. Luchtbevochtiger of bakje water op de verwarming
Droge lucht maakt het allemaal nog lastiger. Houd de lucht in de kamer lekker vochtig.
4. Hoofdeinde iets verhogen
Leg een handdoek onder het matrasje zodat je kindje iets rechter ligt. Dat helpt tegen dat verstopte gevoel in bed.
En vooral: veel knuffels, zachte dekentjes en rust. Want niets werkt beter dan liefde en nabijheid.
Kan een verkoudheid complicaties geven?
Meestal niet. Een verkoudheid is onschuldig, vervelend, maar tijdelijk. Toch zijn er situaties waarin je alert moet zijn. Soms verspreidt het virus zich van de neus naar de oren (oorontsteking) of naar de bijholten (bijholteontsteking). Ook een longontsteking is in zeldzame gevallen een complicatie.
Let op de volgende signalen:
– Koorts die langer dan drie dagen aanhoudt of ineens weer oploopt
– Oorpijn of trekken aan de oortjes
– Benauwdheid of piepend ademhalen
– Sufheid of apathie
– Weigeren om te drinken
Bij twijfel: bel de huisarts. Liever één telefoontje te veel dan te weinig. Ouders hebben vaak een haarfijn gevoel wanneer iets “niet pluis” is – vertrouw daar op.
Interessante weetjes over verkoudheid
Wist je dat…
– kinderen die naar een kinderdagverblijf gaan in de eerste twee jaar vaker verkouden zijn, maar daarna juist minder ziek zijn op school?
– een verkoudheidsvirus wel tot 24 uur op speelgoed of deurklinken kan overleven? Handen wassen is dus écht geen overbodige luxe.
– je kindje al besmettelijk is vóór de eerste snottebel zichtbaar is? Je merkt het soms pas als het virus al uitgedeeld is.
– sommige kinderen altijd gaan hoesten zodra ze gaan liggen? Dat komt doordat slijm naar beneden zakt en de keel prikkelt.
Lees ook
Huiduitslag bij je baby – Check de rode vlekkenwijzer
Bronvermelding
Afbeelding: 123rf.com
